OPINIE
Voor senioren de beste regio worden
LAND VAN CUIJK – Sinds 1997 verdubbelde het aantal 65-plussers in het Land van Cuijk. En het aantal geboorten daalde. Terwijl vorig jaar Nederland als geheel voor het eerst sinds 2008 weer een stijging van het aantal geboorten te zien gaf, deed het Land van Cuijk daar niet aan mee. De dip van 2008 en later was een gevolg van de crisis; overal maken jonge stellen een inhaalslag, behalve in deze regio: in 2014 opnieuw minder geboorten dan in het jaar daarvoor. Een derde verschijnsel: veel jongeren uit de regio zoeken na hun middelbare school elders een baan of studie om vervolgens niet meer terug te keren.
Er is vergrijzing en ontgroening en het inwonertal daalt. Toch is er volgens het boekje in het Land van Cuijk geen sprake van krimp. Volgens de rijksdefinitie is namelijk ook van belang hoe de situatie er over 25 jaar uitziet. In 2040 is een groot deel van de babyboomgeneratie, de kinderen geboren in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, overleden. Die babyboom ontregelde tot nu toe de grafieken van de demografen. Pas als het aantal inwoners van een gebied volgens de prognoses in 2040 met meer dan 12,5 procent zal zijn gedaald, spreekt het rijk over een krimpregio. Een krimpregio krijgt meer aandacht van beleidsmakers en subsidieverstrekkers. Volgens de prognoses van de provincie Brabant is er in ieder geval tot 2030 geen daling, maar zelfs een lichte groei te verwachten voor het Land van Cuijk. Niet voor alle gemeenten, maar in de vijf samen zullen er zo’n 1.280 mensen meer wonen dan nu.
Uiteindelijk doet het etiket er niet toe. Anno 2015 zijn het keiharde feiten: minder inwoners en veel meer ouderen.
Daar moeten we de uitdagingen van inzien. Om met die vergrijzing te beginnen: de vaststelling dat we ouder worden is een positieve. Het streven naar meer welvaart en betere gezondheid betaalt zich uit en daar mogen we trots op zijn. Jammer dat we dat positieve niet terugvinden in de terminologie. Vergrijzing? Al zijn er misschien wel vijftig tinten grijs, het blijft een saaie kleur. Een samenleving die er zo goed in slaagt gemiddeld ouder te worden, moet een ander begrippenapparaat hanteren. Sterk en krachtig, dát zijn de begrippen die horen bij een maatschappij waarin mannen en vrouwen met gemak ouder worden dan 80 jaar. Dus weg met de ‘vergrijzing’.
Over het algemeen zijn de senioren draagkrachtiger dan de opa’s en oma’s uit het verleden. Dat moet een uitdaging zijn voor het lokale en regionale bedrijfsleven, met name voor de lokale middenstand en de recreatieve bedrijven: die euro’s moeten zo veel mogelijk hiér worden uitgegeven.
Maak van het Land van Cuijk een regio waar senioren het uitstekend naar de zin hebben. Nee, waar senioren het zelfs béter naar hun zin hebben dan elders. Met de beste huizen, de beste zorg en de beste voorzieningen, of het nu om vervoer op maat gaat of een boodschappendienst. Een Land van Cuijk waarvan natuur, landschap en buitenleven nog meer worden geroemd dan nu al het geval is. Waar culturele activiteiten ook worden geprogrammeerd op plaatsen en tijdstippen die, vanwege beperkt vervoer ’s avonds of de onveiligheid op straat, voor senioren aantrekkelijk zijn.
Een Land van Cuijk ook waar de oudere wordt gewaardeerd vanwege zijn ervaringen en wijsheid en overal bij wordt betrokken. Waar ook het immateriële niet wordt vergeten, waar zingeving en filosofie tot het standaardpakket van ouderenzorg behoren. Een regio ten slotte waar de oudere zich gewaardeerd weet en niet als last wordt ervaren door dat deel van de bevolking dat nog wel moet werken voor de kost. Het voorland van die groep ziet er immers uitstekend uit: ook jullie krijgen het hier straks goed.
Misschien trekt het wel ouderen van elders aan. Welkom. Hoe dan ook zorgt een investering in een goed seniorenklimaat voor werkgelegenheid in alle sectoren.
Dat heeft dan weer een gunstig effect op het eerste probleem: de daling van het aantal inwoners. Sommigen denken dat je jongeren hier kunt houden door hoogwaardige bedrijven en een hbo-school aan te trekken. Maar dat wil elke regio, de concurrentie is keihard. Beschouw dat wegtrekken nu maar gewoon als een verschijnsel dat óók bij welvaart hoort. Vroeger was de enige reden voor mensen om op het platteland te wonen het feit dat daar de primaire sector was: de voedselproductie. Die had veel handen nodig. Nu de voedselproductie een industriële bedrijfstak is geworden die met veel minder handen toe kan, is de noodzaak om op het platteland te wonen veel minder groot. De trek naar de stad is een mondiaal verschijnsel dat zich al eeuwen voordoet. Niet alleen omdat daar werk is. Ook omdat alle voorzieningen voorhanden zijn en mensen graag bij elkaar op een kluitje wonen.
In 2014 groeide het aantal inwoners van Boxmeer voor het eerst sinds jaren. Door het nieuwe asielzoekerscentrum in Overloon. Ook daar ligt een kans. Een aantal asielzoekers mag hier blijven; ze krijgen ergens in Nederland een woning. De twee azc’s in de regio – in Velp en Overloon – zijn eigenlijk heel effectieve instrumenten om mensen te laten ‘proefwonen’ in het Land van Cuijk. Stel dat we die mensen zonder huis en haard laten zien dat het hier uitstekend wonen is en wij heel aardige mensen zijn? Misschien blijven ze dan wel hier. Krijgen we ook meer kleur op straat. Dan valt dat grijs ook minder op.
Geurt Franzen is journalist bij De Gelderlander